พายุไต้ฝุ่น
พายุไต้ฝุ่น เฮอร์ริเคน (hurricane) ไซโคลน (cyclone) บาเกียว (baquio) หรือ วิลลี่วิลลี่ (willy willy) เหล่านี้เป็น"พายุไซโคลนในโซนร้อน" หรือ "พายุหมุนในโซนร้อน" (tropical cyclones) ซึ่งมีลักษณะคล้ายคลึงกัน แต่มีชื่อต่างๆ กันตามบริเวณ แหล่งที่เกิด พายุชนิดนี้เกิดขึ้นเฉพาะในโซนร้อนของมหาสมุทร หรือทะเลที่มีอุณหภูมิสูง ตั้งแต่ ๒๖°ซ. หรือ ๒๗°ซ. ขึ้นไป และมีปริมาณไอน้ำสูง ในซีกโลกเหนือ ทิศของลม รอบศูนย์กลางของพายุเหล่านี้จะพัดจากขวาไปซ้าย ในทิศตรงข้ามกับเข็มนาฬิกา และมีความเร็วของรอบศูนย์กลางตั้งแต่ ๑๑๗ กิโลเมตร ต่อชั่วโมงขึ้นไป ส่วนในซีกโลกใต้ ทิศของลมในพายุนี้ จะพัดให้ทิศตรงกันข้ามคือ ตามเข็มนาฬิกา พายุหมุนในโซนร้อน เหล่านี้เกิดขึ้นในเขตร้อนบางส่วน ของมหาสมุทรอินเดีย แปซิฟิกและแอตแลนติกเหนือด้วย เว้นแต่ในมหาสมุทรแอตแลนติก ในซีกโลกใต้ไม่เคยปรากฏว่า มีพายุเฮอร์ริเคนเกิดขึ้นเลย
ลักษณะของพายุไซโคลนในโซนร้อน หรือพายุหมุนในโซนร้อน แบ่งออกได้ตาม ลำดับต่อไปนี้
ดีเปรสชั่น (depression) คือพายุไซโคลนในโซนร้อน ซึ่งมีความเร็วลมรอบบริเวณศูนย์กลางไม่เกิน ๖๓ กิโลเมตรต่อชั่วโมง
พายุโซนร้อน (tropical storm) คือพายุไซโคลนในโซนร้อน ซึ่งมีความเร็ว ลมรอบศูนย์กลางตั้งแต่ ๖๔ ถึง ๑๑๗ กิโลเมตรต่อชั่วโมง
เฮอร์ริเคน (ไต้ฝุ่น ไซโคลน บาเกียว และวิลลี่วิลลี่) คือ พายุไซโคลนในโซนร้อน ซึ่งมีความเร็วลมรอบศูนย์กลางมากกว่า ๑๑๗ กิโลเมตรต่อชั่วโมงขึ้นไป
เมื่อเปรียบเทียบจำนวนของการเกิดพายุไซโคลนในโซนร้อน กับปรากฏการณ์อื่น แล้วจะเห็นได้ว่า ในปีหนึ่งๆ มีจำนวนพายุไซโคลนในโซนร้อนเกิดขึ้นน้อยกว่า การเกิดของพายุนี้ จำต้องมีลักษณะของอากาศหลายอย่าง ซึ่งเข้าจังหวะกันพอดี นักวิทยาศาสตร์ได้สังเกตว่า ส่วนมากพายุไซโคลนในโซนร้อนเกิดจาก "คลื่นตะวันออก" (easterly waves) คลื่นตะวันออกนี้ คือ บริเวณความกดอากาศต่ำ ซึ่งเคลื่อนตัวจากทิศตะวันออกไปทางทิศ ตะวันตกและส่วนมากอยู่ในบริเวณละติจุดต่ำๆ แต่อยู่นอกเขตของบริเวณเส้นศูนย์สูตร เพราะยังไม่เคยปรากฏว่า ได้ตรวจพบพายุไซดคลนในโซนร้อนเกิดที่เส้นศูนย์สูตรเลย
ต่อไปนี้ เราอาจจะอธิบายลักษณะและคุณสมบัติต่างๆ ของไต้ฝุ่นได้เป็นข้อๆ ดังต่อไปนี้
๑. พายุไต้ฝุ่น คือพายุโซนร้อน ซึ่งเกิดในมหาสมุทรหรือทะเลในโซนร้อน และมีลมพัดรอบศูนย์กลางอย่างน้อยด้วยความเร็ว ๑๑๘ กิโลเมตรต่อชั่วโมง (อาจจะถึง ๓๐๐ กิโลเมตรต่อชั่วโมงได้)
๒. พายุไต้ฝุ่น เป็นบริเวณความกดต่ำ ซึ่งมีเส้นผ่าศูนย์กลางเป็นร้อยๆ กิโลเมตร จนถึงประมาณ ๑,๖๐๐ กิโลเมตร หรือกว่านั้น และมีอายุอยู่ได้หลายๆ วัน ลมของพายุนี้ พัดรอบๆ ศูนย์กลาง และลอยตัวขึ้นคล้ายบันไดวน
ตารางต่อไปนี้แสดงจำนวนและแหล่งเกิดของพายุหมุนในโซนร้อนในคาบ ๑๐ ปี ตามบริเวณต่างๆ ของโลก
๓. คุณสมบัติที่สำคัญ และน่าสนใจอย่างหนึ่งของพายุนี้ก็คือ ที่บริเวณศูนย์กลางของพายุเราเรียกว่า "ตา" ของไต้ฝุ่น ตาเป็นบริเวณเล็กๆ ซึ่งมีเส้นผ่าศูนย์กลางประมาณ ๑๐ ถึง ๕๐ กิโลเมตร ในบริเวณตาของไต้ฝุ่นจะมีอากาศค่อนข้างดี ลมพัดค่อนข้างเบา
๔. พายุไต้ฝุ่น มีพลังงานมากมายมหาศาล ในวันหนึ่งสามารถผลิตพลังงานได้ เท่ากับลูกระเบิดไฮโดรเจนขนาด ๑ ล้านตันของ ที เอ็น ที ได้มากว่า ๑๐,๐๐๐ ลูก ไต้ฝุ่นได้ รับพลังงานมหึมาจากพลังงานความร้อนแฝง ซึ่งไอน้ำในทะเลกลั่นตัวเป็นน้ำ
๕. ในละติจูดต่ำๆ ไต้ฝุ่นจะเคลื่อนตัวตามกระแสลมส่วนใหญ่จากทิศตะวันออก มาทางทิศตะวันตก และค่อยโค้งขึ้นไปทางละติจูดสูง แล้วเวียนโค้งกลับไปทางทิศตะวัน ออกอีก
๖. เมื่อไต้ฝุ่นเคลื่อนตัวเข้าสู่พื้นดิน ภูเขา หรือมวลอากาศเย็น ทำให้พลังงานของไต้ฝุ่นค่อยๆ สลายตัวลงอย่างรวดเร็ว กลายเป็นพายุโซนร้อน หรือดีเปรสชั่น
๗. อันตรายจากพายุไต้ฝุ่น มีหลายอย่าง เช่น ฝนตกหนัก ลมแรง พายุฟ้า คะนอง คลื่นจัด และอุทกภัย (ซึ่งมักจะทำให้มีผู้คนเสียชีวิตได้มาก) ฝนอาจจะตกได้ กว่า ๑,๘๐๐ มิลลิเมตรในระยะเวลา ๒๔ ชั่วโมง พายุโซนร้อนซึ่งพัดเข้าแหลมตะลุมพุก จังหวัดนครศรีธรรมราช เมื่อ ๒๕ ตุลาคม พ.ศ. ๒๕๐๕ ทำให้คนเสียชีวิตประมาณ ๑,๐๐๐ คน และสูญเสียทรัพย์สมบัติหลายร้อยล้านบาท ซึ่งส่วนใหญ่มีสาเหตุเนื่องจากน้ำทะเลท่วม
เมื่อวันที่ ๑๒ ถึง ๑๓ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๕๑๓ พายุไซโคลนในมหาสมุทรอินเดีย เคลื่อนตัวผ่านบริเวณแม่น้ำคงคาและพรหมบุตร (Ganges- Brahmaputra) ประเทศบังคลาเทศ พายุไซโคลนลูกนี้มีความรุนแรงมาก มีอิทธิพลกระทบกระเทือน ต่อประชาชนกว่า ๓ ล้านคน ในเนื้อที่กว่า ๗,๕๐๐ ตารางกิโลเมตร มีผู้เสียชีวิตประมาณ ๒๕๐,๐๐๐ คน ส่วนอันตรายอย่างอื่น เช่น อดตาย หรือโรคระบาดนั้น ตามมาภายหลังอีกมากมายหลายอย่าง ฉะนั้นเมื่อพายุไซโคลนในโซนร้อนอยู่ที่ไหน จึงควรจะอยู่ห่างจากที่นั้น เพื่อความปลอดภัยของตัวเอง จงอย่าอยู่ในที่ลุ่มหรือที่ต่ำเป็นอันขาด
๘. เราสามารถจะกำหนดที่อยู่ของพายุไต้ฝุ่นได้ โดยการวัดความกด ตรวจดู ลักษณะอากาศ ทิศ และความเร็วลม การหาที่อยู่ของไต้ฝุ่นอาจสำรวจได้จากเครื่องมือหลายอย่าง เช่น
สถานีตรวจอากาศตามเกาะหรือในทะเล
เครื่องบินตรวจอากาศ
เรดาร์
ดาวเทียมตรวจอากาศ
๙. ในปัจจุบันนี้ โดยที่ระบบโทรคมนาคมของการสื่อสารมวลชนดีขึ้นมาก ประชาชนสามารถจะทราบคำเตือนเรื่องพายุไต้ฝุ่นได้อย่างรวดเร็ว จึงเป็นสิ่งสำคัญยิ่ง ที่ประชาชนควรระมัดระวัง ในเมื่อได้รับคำเตือนเรื่องพายุร้ายแรงและอันตรายจากพายุไต้ฝุ่น เรือในทะเลควรจะหลบหนีออกไปจากบริเวณไต้ฝุ่น